Գրքերի արժեքը հասկացվում է որպես նյութական և ոչ նյութական ակտիվների արժեք, որոնցում դրանք հաշվի են առնվում: Այլ կերպ ասած, սա գույքի արժեքն է, որն արտացոլվում է ձեռնարկության հաշվեկշռում: Ամորտիզացիան կիրառվում է հաշվեկշռային արժեքն ավելի ճշգրիտ արտացոլելու համար:
Հրահանգներ
Քայլ 1
Գույքը կարող է ընդունվել ձեռնարկության հաշվեկշռում `իր սկզբնական արժեքով և դրա փոխարինման գնով: Նախնական հաշվեկշռային արժեքը կներառի նոր արտադրական կամ ոչ արտադրական ակտիվների ձեռքբերում, կառուցում, շահագործման հանձնում:
Քայլ 2
Փոխարինման արժեքը վերաբերում է գույքի գնման գին շուկայական գներով նշված ամսաթվին: Եթե սկզբնական արժեքի չափը որոշվում է որպես ծախսերի ամբողջություն, ապա փոխարինման արժեքը հաշվարկվում է միջին շուկայական գների վերլուծության հիման վրա: Փոխարինման գինը հաճախ ճշգրտվում է վերագնահատման արդյունքում:
Քայլ 3
Գրքերի արժեքը անընդհատ թարմացվում է `ձեռնարկության գույքի մաշվածության պատճառով, այսինքն. հաշվի է առնվում դրա մաշվածությունը: Հետեւաբար, ակտիվների հաշվեկշռային արժեքը որոշվում է որպես հաշվեկշռում ընդունված գույքի սկզբնական արժեքի և հաշվեգրված մաշվածության գումարի տարբերություն:
Քայլ 4
Հաշվապահական արժեքը որոշելու անհրաժեշտությունը տեղի է ունենում բաժնետիրական ընկերություններում: Եթե գույքի օտարման կամ ձեռքբերման հետ կապված գործարքը հաշվեկշռային գույքի արժեքի 25 տոկոսից ավելին է, ապա այն համարվում է խոշոր: Նման գործարքի վերաբերյալ որոշումն ընդունվում է տնօրենների ժողովի կամ բաժնետերերի ընդհանուր ժողովի կողմից: Այս դեպքում հաշվեկշռային արժեքը սխալ որոշելու դեպքում գործարքը կարող է համարվել անվավեր:
Քայլ 5
Պետք է հիշել, որ ձեռնարկության ակտիվների հաշվեկշռային արժեքը պետք է որոշվի գործարքի ամսաթվին: Բաժնետիրական ընկերություններում միջանկյալ ամսաթվի համար հաշվեկշիռ կազմելը բավականին խնդրահարույց է, քանի որ գործարքների մեծ մասն իրականացվում է հաշվետու ժամանակաշրջանի վերջում: Հետևաբար, Ռուսաստանի օրենսդրությունը նախատեսում է ակտիվների հաշվեկշռային արժեքի որոշում `գործարքի չափի վերաբերյալ որոշում կայացնելու համար` վերջին հաշվետու ամսաթվի դրությամբ (ամսվա կամ եռամսյակի):
