Եթե ձեռնարկությունն իրականացնում է ինչպես գործարքներ, այնպես էլ հարկվող և ԱԱՀ-ից ազատված, ապա այն ստիպված է ինչ-որ կերպ բաշխել «մուտքագրված» ԱԱՀ-ն, այսինքն `ներառված գնված ապրանքների և ծառայությունների արժեքի մեջ: Ի վերջո, եթե ձեռք բերված ակտիվներն օգտագործվում են ԱԱՀ-ով հարկվող գործունեության մեջ, «մուտքագրվող» ԱԱՀ-ն հանվում է, իսկ եթե ոչ հարկվող `այն ներառվում է արտադրանքի ինքնարժեքի մեջ: Բայց սովորաբար կազմակերպությունն ինքը չգիտի, թե ինչպես և որտեղ ծախսել ձեռք բերված ակտիվները:
Դա անհրաժեշտ է
Հարկային ժամանակահատվածում առաքված ապրանքների (աշխատանքների, ծառայությունների) արժեքը ՝ ինչպես ԱԱՀ-ով, այնպես էլ ոչ:
Հրահանգներ
Քայլ 1
Եթե ձեր բիզնեսն այնքան բազմազան է, որ ներառում է ինչպես ավելացված արժեքի հարկվող գործարքներ, այնպես էլ դրանից ազատվածներ, դուք պետք է պահեք առանձին գրառումներ ինչպես այս գործարքների, այնպես էլ գնված ապրանքների, հիմնական միջոցների և ոչ նյութական ակտիվների ԱԱՀ-ի գումարների վերաբերյալ: Առանձին հաշվապահության բացակայության դեպքում «ներմուծվող» ԱԱՀ-ի ամբողջ բեռը կընկնի ձեր վրա, քանի որ դուք իրավունք չեք ունենա այն հանել կամ ներառել ծախսերի մեջ: Առանձին հաշվապահական հաշվառման փաստն ու մեթոդաբանությունը պետք է համախմբված լինեն հաշվապահական հաշվառման քաղաքականության մեջ, չնայած Հարկային օրենսգրքում դրա համար ուղղակի պահանջ չկա:
Քայլ 2
Այն դեպքում, երբ հարկ վճարողը, սկզբունքորեն, հնարավորություն չունի որոշել, թե ինչ տեսակի գործարքների (հարկվող կամ ոչ) օգտագործման համար կօգտագործվեն գնված ապրանքները, ծառայությունները, գույքային իրավունքները և այլն, գոյություն ունի «մուտքային”ԱԱՀ: Դրա համար օգտագործվում է այնպիսի ցուցանիշ, ինչպիսին է հարկային ժամանակահատվածում առաքված ապրանքների (աշխատանքների, ծառայությունների) գինը: ԱԱՀ-ի նվազեցման գումարը ստանալու համար անհրաժեշտ է բազմապատկել ԱԱՀ-ի գումարը, որը պետք է բաշխվի ԱԱՀ-ով ենթակա առաքվող ապրանքների արժեքի վրա և բաժանվի հարկային ժամանակահատվածում առաքված ապրանքների ընդհանուր արժեքի վրա: Ըստ այդմ, ապրանքների ինքնարժեքի մեջ ներառված ԱԱՀ-ի գումարը համամասն է առաքվող ապրանքների արժեքին, որոնք ԱԱՀ-ի ենթակա չեն:
Քայլ 3
Օրենսդրությունը չի հաստատել `հաշվարկե՞լ առաքված ապրանքների գումարը վերցնելու համամասնությունը` ներառյալ ԱԱՀ-ն, թե ոչ: Ֆինանսների նախարարությունը կարծում է, որ ծախսերը պետք է վերցվեն առանց ԱԱՀ-ի, բայց դատարանները երբեմն այլ կարծիքի են: Այսպիսով, այս կետը պետք է գրանցվի նաև հաշվապահական հաշվառման քաղաքականության մեջ:
Քայլ 4
Ինչպես երեւում է ԱԱՀ-ի համամասնական բաշխման բանաձեւից, այս բաշխումը կարող է իրականացվել միայն հարկային ժամանակահատվածի ավարտին: Այս ժամանակահատվածում հաշվարկով բաշխման ենթակա ԱԱՀ-ն մուտքագրվում է «Ձեռք բերված արժեքների ավելացված արժեքի հարկ» հաշվի վրա դեբետային մնացորդի տեսքով:
Քայլ 5
Եթե հարկային ժամանակահատվածում ԱԱՀ-ի ենթակա գործառնությունների ծախսերը չեն գերազանցում ձեռնարկության ընդհանուր ծախսերի 5% -ը, ապա առանձին հաշվապահություն չի կարող վարվել և «մուտքային» ԱԱՀ-ի ամբողջ գումարը կարող է հանվել: Սա հաշվի է առնում ինչպես ապրանքների արտադրության և վաճառքի (աշխատանքների, ծառայությունների) ուղղակի ծախսերը, այնպես էլ այդ ապրանքների և ծառայությունների արտադրության և վաճառքի հետ կապված այլ ծախսերը:
