Բովանդակության վերլուծությունը տեքստային փաստաթղթերի քանակական վերլուծության մեթոդ է, որը լայնորեն օգտագործվում է հասարակական գիտություններում և հումանիտար գիտություններում: Դրա էությունը որոշակի տեքստային հաղորդագրության իմաստն ու ուղղությունը հուսալիորեն որոշելն է ՝ հաշվելով իմաստային միավորները:
Հրահանգներ
Քայլ 1
Տեքստային հաղորդագրություններ պարունակող ցանկացած փաստաթուղթ կարող է օգտագործվել որպես հետազոտության օբյեկտ: Մասնավորապես, թերթերի հոդվածներ, հասարակական-քաղաքական գործիչների հրապարակային ելույթներ, գրքեր, հարցաթերթիկների պատասխաններ, օրագրեր, նամակներ, պաշտոնական հայտարարություններ և այլն: Բովանդակության վերլուծությունը կարող է իրականացվել ինչպես ձեռքով, այնպես էլ ավտոմատ կերպով: Երկրորդ տարբերակը օգտագործվում է տեքստային տվյալների մեծ զանգվածների ուսումնասիրության համար և պահանջում է համակարգչային տեխնոլոգիա և հատուկ վիճակագրական ծրագրեր:
Քայլ 2
Անկախ բովանդակության վերլուծություն իրականացնելու համար, առանց ավտոմատ մշակման գործիքների օգտագործման, առաջին հերթին անհրաժեշտ է որոշել տվյալների զանգվածը, որի հետ իրականացվելու է աշխատանքը: Օրինակ, եթե նախատեսվում է վերլուծել տարածաշրջանային ընտրարշավի լուսաբանումը մամուլում, ապա անհրաժեշտ նմուշը կլինեն ընտրված ժամանակահատվածի համար այս թեմայի վերաբերյալ բոլոր թերթերի հրապարակումները:
Քայլ 3
Բովանդակության վերլուծության կարգի երկրորդ քայլը իմաստային միավորների ընտրությունն է, որոնք անմիջականորեն կապված են ուսումնասիրվող խնդրի հետ: Առանձնահատուկ բառեր, անուններ, արտահայտություններ, որոնք կրում են առանցքային իմաստային բեռ, կարող են հանդես գալ որպես իմաստային միավոր: Օրինակ, նախընտրական քարոզչության համատեքստում նման միավորները կարող են լինել թեկնածուների անուններ, «տնտեսության արդիականացում», «փոքր բիզնեսի զարգացում», «իշխանության համար պայքար» արտահայտությունները: Ավելին, ընտրված իմաստային միավորները պետք է բնորոշ լինեն ուսումնասիրված բոլոր տեքստերի համար:
Քայլ 4
Հաջորդ փուլը բովանդակության վերլուծության ողջ գործընթացում ամենակարևորներից մեկն է: Դա տեքստի միավորների կոդավորում է: Դրա էությունը կայանում է իմաստային միավորները վերլուծության կատեգորիաների ցանկի հետ փոխկապակցելու կանոնների մշակման մեջ: Կոդավորման փուլի արդյունքն է կոդավորիչի մշակումը, որը ներառում է ոչ միայն դիտարկվող ցուցանիշների ցուցակ, այլ նաև տվյալ փաստաթղթի վերաբերյալ տվյալներ, որոնցում դրանք առկա են: Եթե խոսքը թերթի հոդվածների մասին է, ապա հաշվի կառնվեն հրատարակության անվանումը, քաղաքը, թողարկման ամսաթիվը, ձևաչափը, էջերի քանակը, էջի տեղադրումը և այլն:
Քայլ 5
Հաղորդագրությունների նմուշի ձևավորումից, իմաստային միավորների ընտրությունից և կոդավորիչի ստեղծումից հետո դրանք անցնում են ուղղակիորեն դեպի տեքստերի վերլուծություն: Գործնականում դա արտահայտվում է բառարանի կազմման մեջ, որում յուրաքանչյուր դիտում (իմաստային միավոր) պատկանում է կոդավորիչի կանոններին համապատասխան որոշակի տեսակի կամ դասի: Դրանից հետո կատարվում է բոլոր իմաստային միավորների օգտագործման քանակական հաշվարկ: Կարևոր կետ է նաև հիմնական գնահատականներին հատուկ գնահատականների (դրական, բացասական կամ չեզոք) վերագրումը: Այլ կերպ ասած, պահանջվում է բավականին նուրբ վարկանիշ: Որպես դասակարգման մեթոդներ ավանդաբար օգտագործվում են մասշտաբով զույգ համեմատությամբ կամ, այսպես կոչված, Q- տեսակավորման մեթոդով: Այս երկու մեթոդների մասին կարող եք ավելին իմանալ կիրառական սոցիոլոգիայի կամ քաղաքագիտության դասագրքերում:
Քայլ 6
Բովանդակության վերլուծության կարգն ավարտվում է ստացված տվյալների քանակական հաշվարկով և սանդղակի թվաբանական միջին հաշվարկով յուրաքանչյուր դեպքի համար: Այնուհետեւ ստացված միջին միավորները դասակարգվում են որոշակի եղանակով:
